Doradztwo w zakresie uznania moich kwalifikacji

Uznanie zagranicznych kwalifikacji może pomóc osobom z zagranicznymi kwalifikacjami w uzyskaniu lepszych możliwości w systemie edukacji i na rynku pracy w Niemczech.W ramach postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych odbywa się weryfikacja treści, formy i czasu trwania zagranicznego wykształcenia i kwalifikacji zawodowych.

Aby pracować w zawodzie regulowanym w Niemczech, należy uzyskać formalne uznanie kwalifikacji. Aby pracować w zawodzie nieregulowanym uznanie kwalifikacji nie jest konieczne, ale dzięki uznaniu kwalifikacji pracodawcy w Niemczech mogą lepiej ocenić kompetencje zawodowe. Uznanie kwalifikacji zawodowych może zatem zwiększyć szanse na rynku pracy również w przypadku zawodu nieregulowanego.

W przypadku obywateli państw trzecich, którzy nadal mieszkają za granicą, uznanie zagranicznych kwalifikacji zawodowych lub porównywalność dyplomu szkoły wyższej jest zazwyczaj warunkiem wstępnym wydania wizy.

Należy zwrócić się osobiście do poradni IQ.

Do złożenia we właściwym biurze wniosku o uznanie kalifikacji zawodowych niezbędne są z reguły następujące dokumenty:

• dowód tożsamości (np. dowód osobisty lub paszport)
• uwierzytelnione kopie oryginałów świadectw
• uwierzytelnione kopie przetłumaczonych świadectw
• życiorys w formie tabelarycznej w języku niemieckim, łącznie z dokumentami potwierdzającymi istotne doświadczenie zawodowe, wykonywane obowiązki i doskonalenie zawodowe
• wypełniony formularz wniosku właściwego biura
• oświadczenie, czy dana osoba składała wniosek już wcześniej (również w innym kraju związkowym)
• w przypadku zawodów regulowanych: zaświadczenie o prawie do wykonywania zawodu w kraju pochodzenia

Wskazówka: wymagane dokumenty mogą różnić się w zależności od urzędu uznającego kwalifikacje lub postępowania (np. BVFG, BQFG lub ustawa o zawodach regulowanych).

Po złożeniu wniosku właściwy urząd potwierdza wpłynięcie wniosku najpóźniej w ciągu miesiąca i ewentualnie informuje, jakie dokumenty należy jeszcze uzupełnić. Jeżeli wszystkie dokumenty są kompletne, postępowanie mające na celu uznanie kwalifikacji zawodowych trwa maksymalnie trzy miesiące.

Jeżeli z ważnych powodów złożenie wymaganych potwierdzeń nie będzie możliwe w ogóle lub będzie możliwe jedynie częściowo, właściwy urząd przeprowadza ocenę równoważności dla zawodów nieregulowanych w oparciu o inne procedury, jak na przykład sprawdzian praktyczny pracy, rozmowa specjalistyczna, egzamin praktyczny i teoretyczny lub weryfikacja przez biegłego.

Ocena równoważności może się zakończyć następującymi wynikami:

 1. Brak istotnych różnic

   Urząd zaświadcza pełną równoważność (wydaje decyzję o równoważności). Następuje prawne zrównoważenie z osobami posiadającymi adekwatne niemieckie wykształcenie zawodowe.

 2. Istotne różnice

    W tym przypadku doświadczenie zawodowe lub szkolenia uzupełniające nie mogą zrekompensować stwierdzonych różnic.
    W przypadku zawodów nieregulowanych wydawana jest decyzja o równoważności częściowej, w której opisane są posiadane kwalifikacje i różnice w stosunku do wykształcenia niemieckiego. Decyzja zwiększa przejrzystość posiadanych kwalifikacji na ryku pracy i umożliwia zdobycie ukierunkowanych kwalifikacji na kursach dokształcających.
    W przypadku zawodów regulowanych wydawane jest warunkowe dopuszczenie do wykonywania zawodu, tzn. do wykonywania danego zawodu konieczny jest udział w szkoleniach wyrównawczych (w zależności od przepisów regulujących dostęp do wykonywania zawodu: egzamin kwalifikacyjny, weryfikacja wiedzy lub kurs adaptacyjny).

3. Brak równoważności

 Wniosek o uznanie kwalifikacji może zostać odrzucony, jeżeli brak jest równoważności między wykształceniem zagranicznym a niemieckim.
Aby móc pracować w danym zawodzie, w przypadku zawodów nieregulowanych możliwy jest udział w kursach dokształcających; w przypadku zawodów regulowanych taki udział jest wręcz obligatoryjny.

• Nostryfikacja świadectw szkolnych

W przypadku nostryfikacji akademickiej chodzi o przyporządkowanie zagranicznych świadectw szkolnych do niemieckiego systemu kształcenia. Nostryfikacja jest na przykład niezbędna do rozpoczęcia studiów lub kształcenia zawodowego. W Brandenburgii jednostką upoważnioną do nostryfikacji jest Państwowy Urząd Administracji Szkolnej w Cottbus.
Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Jeśli dana osoba studiowała już za granicą i chciałaby kontynuować naukę w Niemczech, przedmioty mogą zostać uznane. Do uznania przedmiotów zaliczonych na studiach zagranicznych uprawnione są wyższe uczelnie.

• Uznanie kwalifikacji zawodowych

W przypadku uznawania kwalifikacji zawodowych rozróżnia się zawody regulowane i nieregulowane. Wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych w obszarze nieregulowanym należy złożyć do odpowiednich izb (Izba Przemysłowo-Handlowa, Izba Rzemieślnicza, Izba Rolnicza itd.). W przypadku zawodów regulowanych wniosek składa się do jednostki upoważnionej do wydania zgody na podjęcie pracy w danym zawodzie lub wykonywanie danego zawodu.

Regulowane oznacza, że do pracy w danym zawodzie potrzebne są określone kwalifikacje zawodowe. Do wykonywania danego zawodu regulowanego koniecznie wymagane jest uznanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Do zawodów regulowanych należą na przykład zawody w sektorze ochrony zdrowia, takie jak lekarz, czy w sektorze pedagogicznym, takie jak wychowawca.

Do zawodów nieregulowanych należy 350 zawodów i 180 dyplomów w ramach doskonalenia zawodowego uzyskanych w drodze kształcenia dualnego. Uznanie kwalifikacji nie jest tutaj wprawdzie wymagane, ale nadal może być przydatne, ponieważ zapewnia większą przejrzystość w zakresie posiadanych kwalifikacji zawodowych. W przypadku obywateli państw trzecich, którzy nadal mieszkają za granicą, uznanie zagranicznych kwalifikacji zawodowych lub porównywalność dyplomu szkoły wyższej jest zazwyczaj warunkiem wstępnym wydania wizy.

Dyplomy szkół wyższych w dziedzinach nieregulowanych, jak na przykład nauki ekonomiczne, biologia, językoznawstwo, informatyka itd., nie wymagają formalnego postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych. Osoby, które nadal mieszkają za granicą i posiadają taki dyplom szkoły wyższej, muszą w celu uzyskania uprawnienia do pobytu udowodnić, że ich zagraniczne dyplomy szkół wyższych są uznawane za porównywalne w Niemczech. Informacji na ten temat dostarcza baza danych anabin Centralnego Urzędu ds. Szkolnictwa Zagranicznego (ZAB) https://anabin.kmk.org/anabin.html.

W celu ułatwienia pracodawcy klasyfikacji zagranicznego świadectwa można złożyć wniosek do Centralnego Urzędu ds. Szkolnictwa Zagranicznego (ZAB) o tak zwaną „ewaluację świadectwa”. W tym przypadku nie chodzi o formalną nostryfikację, lecz o klasyfikację porównawczą. Ewaluacja świadectwa wykonana przez ZAB opisuje posiadane zagraniczne kwalifikacje akademickie i poświadcza ich przydatność zawodową i akademicką.
Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Ustawa modyfikująca zasady stwierdzania i uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych za granicą (federalna ustawa o uznawaniu kwalifikacji): http://www.gesetze-im-internet.de/bqfg/

Obowiązująca na terenie Brandenburgii ustawa o opiniowaniu równoważności kwalifikacji zawodowych nabytych za granicą (brandenburska ustawa o uznawaniu kwalifikacji zawodowych - BbgBQFG): http://bravors.brandenburg.de/gesetze/bbgbqfg

Dyrektywa UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (2005/36/WE): http://eur-lex.europa.eu/legal-content/DE/TXT/PDF/?uri=CELEX:02005L0036-20160524&qid=1500457851156&from=en

Indywidualną pomoc doradczą oferują poradnie ds. uznawania kwalifikacji zawodowych zrzeszone w Sieci IQ Brandenburgia.

Nie ma jednego, centralnego urzędu upoważnionego do uznawania kwalifikacji we wszystkich zawodach!
Uznawanie kwalifikacji odnoszących się do zawodów dualnego systemu kształcenia leży w gestii izb gospodarczych:

• Zawody przemysłowo-techniczne i handlowe: Izba Przemysłowo-Handlowa FOSA w Norymberdze, urząd centralny dla całych Niemiec
• Zawody rzemieślnicze: Izba Rzemieślnicza we Frankfurcie nad Odrą, Cottbus, Poczdam

Zawody regulowane – w Brandenburgii do wydania zgody na podjęcie pracy w danym zawodzie lub wykonywanie danego zawodu upoważnione są urzędy krajowe:

• Zawody w ochronie zdrowia (pielęgniarki/pielęgniarze, opiekunowie i opiekunki osób chorych i zdrowych, położne, fizjoterapeuci i inni): Krajowy urząd bezpieczeństwa pracy, ochrony konsumentów i ochrony zdrowia (LAVG)
• Akademickie zawody lecznicze (lekarze, dentyści, aptekarze, psychoterapeuci): Krajowy urząd bezpieczeństwa pracy, ochrony konsumentów i ochrony zdrowia (LAVG)
• Opiekunowie osób starszych: Brandenburski urząd pomocy społecznej i zaopatrzenia (LASV)
• Nauczyciele: Ministerstwo oświaty, młodzieży i sportu (MBJS)
• Inżynierowie: Brandenburska Izba Inżynierów (BBIK)
• Wychowawcy: Państwowy Urząd Administracji Szkolnej w Cottbus
• Pedagodzy społeczni i pracownicy socjalni: Brandenburski urząd pomocy społecznej i zaopatrzenia (LASV)

Postępowania mające na celu uznanie kwalifikacji zawodowych są odpłatne. Wysokość opłat zależy od regulacji taryfowych danego urzędu oraz indywidualnego nakładu pracy związanego z przeprowadzeniem postępowania.

Aktualnie wysokość opłat kształtuje się – w zależności od rodzaju ukończonej szkoły i właściwego urzędu – na poziomie od 25 € do 1000 €. Izba Przemysłowo-Handlowa FOSA i izby rzemieślnicze pobierają – w zależności od zakresu postępowania – od 100 € do 600 €. W przypadku decyzji odmownej koszty wynoszą od 100 € do 200 €. Centralny Urząd ds. Szkolnictwa Zagranicznego (ZAB), który zajmuje się ewaluacją nieregulowanych zawodów akademickich, pobiera za indywidualną ocenę świadectwa opłatę w wysokości 200 €.

Należy się również liczyć z kosztami dodatkowymi za uwierzytelnienie, tłumaczenie lub sporządzenie kopii.

Na początku wnioskodawca musi samodzielnie pokryć koszty związane z postępowaniem mającym na celu uznanie kwalifikacji zawodowych. Niemniej istnieje możliwość refundacji kosztów:

• Dla petentów urzędów pracy i ośrodków pośrednictwa pracy – pod warunkiem udokumentowania, że uznanie kwalifikacji zawodowych służy integracji na rynku pracy. Bliższych informacji udzielają kompetentni w tym zakresie doradcy urzędów pracy i ośrodków pośrednictwa pracy. Więcej informacji na ten temat można znaleźć między innymi pod adresem: https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/de/pro/finanzielle-foerderung.php
• Osoby w trudnej sytuacji materialnej, w szczególności osoby pracujące na stanowiskach poniżej posiadanych kwalifikacji, mogą skorzystać z dotacji na uznanie kwalifikacji zawodowych. Wniosek o dofinansowanie można złożyć do centralnego ośrodka pomocy finansowej za pośrednictwem poradni zajmujących się uznawaniem kwalifikacji zawodowych i/lub weryfikacją postępowań mających na celu uznanie kwalifikacji zawodowych. Więcej informacji:https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/de/pro/anerkennungszuschuss.php

Indywidualną pomoc doradczą oferują poradnie ds. uznawania kwalifikacji zawodowych zrzeszone w Sieci IQ Brandenburgia.

Indywidualną pomoc doradczą oferują poradnie ds. uznawania kwalifikacji zawodowych zrzeszone w Sieci IQ Brandenburgia.